2015–2024 dönemi, Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayılarında önemli dalgalanmaların yaşandığı, özellikle güvenlik olayları, diplomatik ilişkiler, pandemi ve bölgesel savaşların etkisinin belirgin olduğu bir zaman dilimi olarak öne çıkıyor. Veriler incelendiğinde, pazarların bazı yıllarda sert biçimde daraldığı, bazı yıllarda ise hızlı toparlanmalar gösterdiği görülüyor.
Bu rapor, 16 ülkenin on yıllık ziyaretçi sayılarını temel alarak Türkiye’nin turizm pazarlarındaki değişimi ve temel eğilimleri özetlemektedir.
1. 2015–2016: Güvenlik ve Diplomatik Gerilimlerin Yarattığı Keskin Düşüş
2016, dönem boyunca yaşanan en sert gerilemenin görüldüğü yıl oldu.
- Rusya, 2015’te 3,6 milyon ziyaretçiden 2016’da 866 bine indi. Bu düşüş büyük ölçüde uçak krizi sonrası uygulanan karşılıklı kısıtlamalardan kaynaklandı.
- Almanya, Birleşik Krallık, Fransa, Hollanda gibi Avrupa pazarlarında da belirgin düşüşler yaşandı.
- Komşu ülkelerde (İran, Bulgaristan, Irak) düşüş görülse de daralma Avrupa pazarlarına kıyasla daha sınırlı kaldı.
2016 verileri, Türkiye’nin turizm talebinin dış şoklara karşı hassas olduğunu açık biçimde ortaya koyuyor.
2. 2017–2019: Hızlı Toparlanma ve Pazarın Yeniden Büyümesi
2017’den itibaren tüm ana pazarlarda toparlanma başladı.
Rusya en hızlı geri dönüşü gösteren pazar oldu
- 2017’de 4,7 milyon,
- 2018’de 5,9 milyon,
- 2019’da 7 milyon ziyaretçi ile kriz öncesi seviyelerin üzerine çıkıldı.
Bu büyüme, Türkiye’nin 2017–2019 arasındaki toplam artışında belirleyici rol oynadı.
Avrupa pazarları kademeli şekilde normale döndü
- Almanya 2019’da 5 milyon ziyaretçi bandına yeniden ulaştı.
- Birleşik Krallık 2–2,5 milyon aralığında istikrarlı bir seyir izledi.
- Hollanda ve Fransa, 2016 sonrası toparlanmalarını kademeli olarak sürdürdü.
Doğu Avrupa pazarlarının genişlemesi dikkat çekti
- Polonya, 2017’deki çok düşük seviyeden 2019’da 880 bine yükselerek hızlı büyüyen bir pazar olarak öne çıktı.
- Ukrayna, 2019’da 1,5 milyon ziyaretçi ile güçlü bir hacme ulaştı.
Bu üç yıllık dönem, pandemi öncesi son normalleşme sürecini temsil ediyor.
3. 2020: Pandeminin Yarattığı Tarihsel Daralma
2020, tüm ülkeler için eş zamanlı düşüşün yaşandığı olağanüstü bir yıl oldu.
- Toplam ziyaretçi sayısı 51,8 milyondan 12,7 milyona indi.
- ABD, Birleşik Krallık, Hollanda, Fransa ve Rusya gibi birçok pazar %70–90 arası gerileme yaşadı.
- Ulaşım kolaylığı ve kısa mesafe gibi faktörler nedeniyle Ukrayna ve Bulgaristan nispeten daha az düşüş gösterdi.
Grafiklerde 2020 yılı, tüm hatların aşağı yönlü keskin hareket ettiği ortak bir çöküş noktası olarak öne çıkıyor.
4. 2021–2022: Kademeli Toparlanma, Fakat Pazarlar Arası Farklılaşma
Pandemi sonrası toparlanma simetrik olmadı.
2021
- Rusya ve Almanya gibi ana pazarlarda toparlanma başladı ancak pandemi öncesi seviyelere dönülemedi.
- Ukrayna, 2 milyon ziyaretçiyle döneminin en yüksek değerine ulaştı (2022’de savaş nedeniyle düşüş yaşandı).
- ABD, Hollanda ve Fransa gibi pazarlar yeniden yükselişe geçti.
2022
2022, birçok pazarın normalleştiği yıl oldu.
- Almanya, Bulgaristan, ABD ve Hollanda pandemi öncesi rakamlara yaklaştı.
- Rusya’da artış sürdü, ancak seyahat kısıtlamaları ve bölgesel gelişmeler temkinli bir toparlanma yapısına işaret etti.
5. 2023–2024: Pazarların Stabilizasyonu ve Yeni Büyüme Hatları
Bu iki yıl, pazarlardaki genel dengelenme ve büyümenin devam ettiğini gösteriyor.
Rusya ve Almanya liderliğini koruyor
- Rusya 2024’te 6,7 milyon,
- Almanya 6,6 milyon ziyaretçi ile en büyük iki pazar olma konumlarını sürdürüyor.
Birleşik Krallık’ta belirgin artış
- 2024’te 4,4 milyon ziyaretçiye ulaşarak on yıllık dönemin en yüksek seviyesine geldi.
- 2021 sonrası çizgisi, sürekli artış eğiliminde olan birkaç pazardan biri.
ABD ve Polonya gibi gelişen pazarlar
- ABD 2024’te 1,4 milyon seviyesine çıkarak uzak pazarlar içinde en güçlü performansı gösterdi.
- Polonya 2019 sonrası yükselişini 2023–2024’te de korudu ve 1,8 milyon seviyesine yaklaştı.
Ukrayna ve İsrail: Bölgesel krizlerin etkisi
- Ukrayna, 2021 zirvesinden sonra savaş nedeniyle düşüşe geçti.
- İsrail, 2024’te ciddi bir gerileme ile dönem içindeki en düşük seviyesine indi.
Genel Eğilimler ve Çıkarımlar
Veriler genel olarak beş temel eğilimi işaret ediyor:
1. Türkiye’nin turizm talebi dış şoklara karşı duyarlı
2016 ve 2020 yılları, talebin jeopolitik olaylar ve pandemiye ne kadar hızlı tepki verdiğini gösteriyor.
2. Rusya ve Almanya ağırlığını koruyor
Bu iki pazar, toplam ziyaretçi sayısının önemli bir bölümünü oluşturmaya devam ediyor. Bu durum hem güçlü bir talep kaynağı hem de potansiyel konsantrasyon riski anlamına geliyor.
3. Birleşik Krallık ve Polonya gibi pazarlarda yapısal artış eğilimi var
Veriler, özellikle 2021 sonrası İngiltere ve Polonya’nın Türkiye için büyüyen ve daha istikrarlı hale gelen pazarlar olduğunu gösteriyor.
4. Uzak pazarlar yavaş ama istikrarlı büyüyor
ABD verileri, özellikle 2022 sonrası sürekli artış eğilimi gösteriyor. Bu pazarın turizm politikaları açısından daha fazla dikkat çektiği söylenebilir.
5. Bölgesel savaş ve siyasi gelişmeler talebi hızlı biçimde etkiliyor
Ukrayna ve İsrail’deki sert düşüşler bu durumu doğruluyor.
Sonuç
2015–2024 verileri incelendiğinde Türkiye turizminin dalgalı, ancak toparlanma kapasitesi yüksek bir yapıya sahip olduğu görülüyor. Pazarlar arasında güçlü artış gösterenler olduğu gibi, siyasi veya küresel gelişmelerden sert etkilenen ülkeler de bulunuyor. Bu dönem, Türkiye’nin turizm talebinin çeşitlenmeye başladığını, ancak ana pazarların hâlâ belirleyici konumda olduğunu ortaya koyuyor.